Armia sta­ro­żyt­ne­go Rzymu najtrudniejsze zagadki

Kohorta (łac. cohors) – jednostka taktyczna armii rzymskiej licząca 3 manipuły. Pierwsza wzmianka o kohorcie pojawia się u Polibiusza, a dotyczy walk w Hiszpanii prowadzonych przez Scypiona Afrykańskiego Starszego w czasie II wojny punickiej. Wzmianka ta pokazuje, że koncepcja większych związków taktycznych niż manipuł była znana wcześniej, jednak wszyscy historycy są zgodni, że był to jednorazowy zabieg.

Legion albo legia (łac. legio) – podstawowa i największa jednostka taktyczna armii rzymskiej licząca 4200 żołnierzy, złożona przede wszystkim z ciężkozbrojnej piechoty. Nazwa oznacza dosłownie „pobór”. W początkowych okresach istnienia państwa rzymskiego oznaczało to całość wojska, czyli wszystkich mężczyzn powołanych pod broń. Przez wiele stuleci w legionach mogli służyć wyłącznie obywatele rzymscy.

Dux – wódz armii rzymskiej. Po reformach Galiena mógł nim zostać nawet prosty żołnierz (wcześniej tylko członek arystokracji). Od słowa dux pochodzą m.in. słowa diuk, czyli książę (tytuł honorowy), doża oraz duce.

W 395 roku cesarstwo definitywnie rozpadło się na część zachodnią i wschodnią. Cesarstwo zachodniorzymskie, po dwukrotnym zdobyciu Rzymu przez barbarzyńców, upadło w 476 roku w wyniku problemów wewnętrznych i wędrówki ludów.