10 najtrudniejszych zagadek o Iranie

Legendarna królowa Massagetów Tomyris, związku pasterskich szczepów irańskich w Centralnej Azji. Obdarzona strategicznym talentem przywódczyni nomadów rozgromiła perskie wojska dowodzone przez Cyrusa II Wielkiego, największego zdobywcę w dziejach Persji. Herodot przypisuje jej zabicie własnymi rękami słynnego króla Cyrusa, który najechał podległe jej ziemie. Scena ta jest często przedstawiana w malarstwie.

XIX-wieczny meczet Masdżed-e Nasir ol-Molk – meczet w Szirazie w irańskiej prowincji Fars, zwany też Różowym Meczetem. Został zbudowany za panowania dynastii Kadżarów, w latach 1876–1887. W głównej sali modlitewnej w oknach znajdują się liczne witraże, dzięki czemu sala ta mieni się różnokolorowym światłem, co daje efekt kalejdoskopu.

Szirin Ebadi jako pierwsza kobieta w historii Iranu była sędzią. Gdy zakazano jej wykonywania zawodu, została adwokatem i broniła wielu działaczy opozycji. Aresztowana i skazana na trzy lata pozbawienia wolności. Otrzymała wiele wyróżnień za działalność na rzecz praw człowieka, z których najważniejszym jest Pokojowa Nagroda Nobla, przyznana 10 grudnia 2003.

Początkowo do XIV wieku w języku polskim „niebieski” oznaczało „przynależny do nieba”, a dopiero później wyraz ten stał się osobnym określeniem barwy niebieskiej, charakterystycznej dla koloru nieba. W starożytnej Grecji i Rzymie był symbolem najwyższych Bóstw – Zeusa i Jupitera. W kulturze Zachodniej kojarzony jest z Niepokalanym Poczęciem Maryi. W Iranie jest kolorem żałoby.

Są dwie pustynie o tej nazwie. Wielka Pustynia Słona, Dasht-e Kavīr to słona pustynia leżąca na Wyżynie Irańskiej, o powierzchni 77 600 km². Zachodni kraniec pustyni stanowi Park Narodowy Kavir. Na jego terenie znajduje się jedno z ostatnich siedlisk geparda azjatyckiego. Wielka Pustynia Słona, Great Salt Lake Desert, to pustynia w USA na zachód od Wielkiego Jeziora Słonego w stanie Utah i częściowo Nevada. Powierzchnia: 10 360 km². Jako pierwszy przeszedł ją ze wschodu na zachód w 1845 r. podróżnik i geodeta, a później znany wojskowy i polityk John Frémont.

Szahname "Księga królewska" to perski epos narodowy autorstwa poety Ferdousiego (940 – 1020 albo 1025), opowiadający tradycyjną historię Iranu od stworzenia świata do upadku dynastii Sasanidów. Szahname jest przede wszystkim historią wojen i rycerskich czynów. Zawiera w sobie także historie miłosne, dlatego Ferdousi uchodzi za twórcę perskiej epiki heroicznej jaki i prekursora epiki romantycznej.

Demawend (5610 m n.p.m.) to wulkan drzemiący w górach Elburs, najwyższy szczyt Iranu, położony około 70 km na północny wschód od Teheranu. Posiada duży kąt nachylenia stoków (stratowulkan) - ok. 30-40°. Pierwszego udokumentowanego wejścia na szczyt dokonał Abu Dolaf Kazradżi w 905 r.

Gilan (Ostān-e Gilan) jest jednym z 31ostanów w Iranie. Leży nad Morzem Kaspijskim. Rdzenni mieszkańcy Gilanu mają korzenie na Kaukazie, jest to poparte przez genetykę i język, ponieważ Gilaksowie są genetycznie bliżsi etnicznym ludom Kaukazu (takim jak Gruzini ) niż innym grupom etnicznym w Iranie. Ich języki mają cechy typologiczne języków kaukaskich. Gilan ma silną tradycję kulinarną; kawior i ryby wędzone z tego regionu są szeroko cenionymi i poszukiwanymi specjalnościami na krajowych i zagranicznych targach dla smakoszy.

Azerbejdżan ma granice z Rosją, Gruzją, Armenią, Turcją i Iranem.

Isfahan to trzecie co do wielkości miasto Iranu u stóp łańcucha górskiego Zagros (ok. 2 mln miesz.). Czasy świetności nadeszły dla Isfahanu w XVI w., gdy szach Abbas I Wielki z dynastii Safawidów ustanowił w tym mieście stolicę imperium perskiego. Symbolami miasta są wpisane na listę UNESCO Wielki Meczet z VIII w. największy w Iranie oraz Meczet Imama z XVII w. przedstawiony na banknocie 20000 riali.