10 najtrudniejszych zagadek o miarach

W handlu podstawową jednostką złota jest uncja trojańska, mająca ok. 31 g. Nazwa jednostki pochodzi od Troyes we Francji (nie od Troi), w średniowieczu ważnego ośrodka handlowego.

Kandela została wprowadzona w 1948 roku przez Międzynarodowy Komitet Miar i Wag. Po łacinie słowo "kandela" oznacza świecę. Tak właśnie nazywała się dawna jednostka światłości. Świeca równa jest 1,02 kandeli.

Wiorsta od okresu Piotra Wielkiego wynosiła ok. 1,06 km. Odpowiadała 500 sążniom i 1/7 mili rosyjskiej.

Prez. Gerald Ford wydał w 1975 roku Metric Conversion Act, który określał miary metryczne za "preferowane w USA", jednocześnie nakazał jednostkom administracji jego wdrożenie. Jednakże nie zakazano stosowania systemu imperialnego. Proces metryfikacji został przerwany w 1982 przez prez. Reagana.

Jeden jard to 3 stopy albo 36 cali. Dokładne pochodzenie jednostki nie jest znane. Jedna z popularnych historii mówi, że ustanowił go Edward I jako odległość od czubka swego nosa do kciuka wyciągniętej ręki.

Anemometr przyrząd do mierzenia siły wiatru, pedometr służy do mierzenia ilości kroków, areometr do pomiarów gęstości cieczy, dynamometr to miernik siły.

Sążeń – niemetryczna, antropometryczna jednostka długości. Miara miała długość rozpostartych ramion dorosłego mężczyzny. W Polsce sążeń (lub inaczej siąg) zmieniał się na przestrzeni wieków, oscylując w granicach 2 metrów (zgodnie ze słynnym rysunkiem Leonarda da Vinci, długość rozpostartych ramion człowieka odpowiada jego wysokości). Sążeń staropolski – 1,786 m (według konstytucji 1764).

Gdy anglosasi wprowadzili konie mechaniczne równe 550 stopofuntów/s, miały się one nijak do systemu metrycznego. Niemcy zaokrąglili to do 75 kGm/s, powstały w ten sposób (i obowiązujący w Polsce) koń mechaniczny odpowiada 0,9863 HP. Wyjaśnia to częste, niewielkie różnice w podawanej mocy silników, wynikające z niewiedzy tłumaczy.

Jard to 0,91 m; stopa ok. 0,3 m; zaś łokieć wynosił zazwyczaj (zeleżnie od państwa i epoki) 60-70 cm.

Po grecku καθολικός (katolikos) znaczy ni mniej ni więcej jak powszechny. W 1675 roku prekursor systemu metrycznego, żyjący w Rzeczpospolitej, Tytus Liwiusz Burattini zaproponował pod taką nazwą nową jednostkę opartą na wahadle matematycznym Galileusza. Jego traktat Miara Powszechna (wł. Misura Universale) został wydany w Wilnie.