Sta­li­nizm najtrudniejsze zagadki

W latach pięćdziesiątych, za czasów reżimu stalinowskiego, hymn węgierski nie był oficjalnie wykonywany. Ponieważ odwoływał się do Boga, decyzją komunistycznego rządu od roku 1949 wykonywany był wyłącznie w wersji instrumentalnej. Hymn węgierski "Isten, áldd meg a magyart" (Boże zbaw Węgrów) śpiewało się tylko w kościołach. Właściwie każde nabożeństwo kończyło się odśpiewaniem hymnu węgierskiego i zawsze wtedy śpiewano też po węgiersku Boże coś Polskę.

Nikołaj Iwanowicz Jeżow – szef NKWD w latach 1936–1938. Jego nazwisko stało się synonimem stalinowskiego terroru („jeżowszczyzna”). Ze względu na okrucieństwo i niski wzrost (153 cm) otrzymał przydomek „krwawy karzeł”. Kiedy Stalin uznał, że należy ograniczyć terror, Jeżow zaczął z wolna tracić wpływy. 8 grudnia 1938 r. na stanowisku szefa NKWD zastąpił go Ławrientij Beria. W tajnym procesie skazano go na śmierć przez rozstrzelanie za do rzekomy udział w spisku mającym na celu zabicie Stalina i całego bolszewickiego przywództwa.

Jest w Moskwie dzielnica Butowo - nazywana „Rosyjską Golgotą” - tu w latach 30. XX w. na poligonie strzeleckim NKWD rozstrzelano ponad 20 765 ludzi 60 narodowości (ponad połowa rozstrzelanych to Rosjanie), w tym także 1176 Polaków. Rozstrzelano tu m.in. ponad tysiąc duchownych Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego. Jest tu cerkiew poświęcona "nowomęczennikom", którzy oddali życie za wiarę w czasach terroru, jest muzeum. Tylko zwiedzających prawie nie ma. Przez rok to straszne miejsce na peryferiach 12-milionowej Moskwy odwiedza 4 tys. ludzi ciekawych przeszłości swego kraju.

Proces kiblowy to charakterystyczny rodzaj procesu sądowego dla okresu stalinowskiego w Polsce (1944–1956). Nazwa wzięła się stąd, że proces oskarżonego odbywał się nie na sali sądowej, lecz w celi więziennej. Sędzia, ławnicy i ewentualnie inne osoby zajmowały krzesła lub prycze. W tej sytuacji sądzonemu jako jedyne miejsce do siedzenia pozostawał więc tylko sedes. Faktycznie były to mordy sądowe.

Socrealizm - Realizm socjalistyczny kierunek w sztuce określany jako metoda twórcza, istniejący od 1934 w sztuce radzieckiej, a następnie w krajach demokracji ludowej. Miał tam oficjalny status podstawowej i jedynej metody twórczości artystycznej[potrzebny przypis] i był ideowym oraz propagandowym narzędziem partii komunistycznych.