Pytania o komunizmie

"Zniewolony umysł" to zbiór 9 esejów Czesława Miłosza napisanych w 1951 r., opublikowanych w 1953 r. przez Instytut Literacki w Paryżu. Opisuje w nich pisarzy, którzy stanęli po stronie władz PRL-u, czyniąc ze swojego pisarstwa narzędzie doktrynalne. Miłosz nie podaje nazwisk pisarzy, natomiast posługuje się pseudonimami. Alfa to Jerzy Andrzejewski (moralista), Beta - Tadeusz Borowski (nieszczęśliwy kochanek), Gamma - Jerzy Putrament (niewolnik dziejów), Delta - Konstanty Ildefons Gałczyński (trubadur).

23 maja 1940 David Alfaro Siqueiros podjął próbę zabicia Lwa Trockiego. Na czele dwudziestu ludzi w mundurach żołnierzy i policjantów przebił się przez straże willi Trockiego, ostrzelał budynek z broni maszynowej i obrzucił dynamitem, jednak zarówno Lew Trocki, jak i jego stała partnerka Natalia Siedowa wyszli z tego zamachu cało.

"Wojna zimowa" wywołana przez Związek Radziecki celem ekspansji w kierunku Morza Bałtyckiego miała miejsce od końca listopada 1939 do marca 1940 roku. Finlandia, pomimo utraty części terytorium, zdołała obronić swoją niezależność, wykorzystując słabość Armii Czerwonej oraz nowatorskie i skuteczne metody walki, np. użycie szybkich jednostek narciarzy, stosowanie umundurowania maskującego czy koktajli Mołotowa, korzystając przy tym skutecznie ze znajomości terenu, z umocnień na linii Mannerheima oraz panujących warunków pogodowych (temperatura sięgała nawet -40 °C).

Zapluty karzeł reakcji to propagandowe pogardliwe określenie używane w okresie Polski Ludowej wobec żołnierzy Armii Krajowej. Pochodzi z plakatu Włodzimierza Zakrzewskiego zatytułowanego Olbrzym i zapluty karzeł reakcji, wydrukowanego w Łodzi w 1945 r. Także był to element kampanii propagandowej skierowanej przez władze komunistyczne przeciw Polskiemu Państwu Podziemnemu i polskiej inteligencji.

W latach pięćdziesiątych, za czasów reżimu stalinowskiego, hymn węgierski nie był oficjalnie wykonywany. Ponieważ odwoływał się do Boga, decyzją komunistycznego rządu od roku 1949 wykonywany był wyłącznie w wersji instrumentalnej. Hymn węgierski "Isten, áldd meg a magyart" (Boże zbaw Węgrów) śpiewało się tylko w kościołach. Właściwie każde nabożeństwo kończyło się odśpiewaniem hymnu węgierskiego i zawsze wtedy śpiewano też po węgiersku Boże coś Polskę.

W czasie Operacji Keelhaul trwającej w latach 1945–1947 Sowietom wydano nie tylko wszystkich byłych obywateli rosyjskich ale także ukraińskich i innych, mimo ich próśb o azyl na zachodzie. Operacja była uznana za tajną i utrzymywana także w sekrecie na zachodzie do lat 70. XX wieku, przez co Aleksandr Sołżenicyn nazwał ją „ostatnim sekretem drugiej wojny światowej”. Wielu zwykłych jeńców czy robotników przymusowych zamknięto w łagrach, gdyż Józef Stalin uważał poddanie się za zdradę, a wszystkich, którzy mieli styczność z „Zachodem”, za prawdopodobnie „skażonych” zachodnimi ideałami.

Klub Krzywego Koła to nazwa klubu dyskusyjnego mającego charakter wolnomyślicielski i krytyczny względem władz komunistycznych, działającego w Warszawie w latach 1955-1962. Niektórzy członkowie KKK współtworzyli KOR (Komitet Obrony Robotników): Jacek Kuroń, Józef Lipski, Edward Lipiński czy Aniela Steinsbergowa. Dyskusje prowadzone w klubie dotyczyły m.in. problematyki kulturowej, politycznej, filozoficznej, artystycznej

Szagan to jezioro w północno-wschodnim Kazachstanie powstałe w wyniku testu atomowego Czagan 15 stycznia 1965. Zajmuje powierzchnię 5,92 km². Ze względu na skażenie gruntu, woda jeziora zawiera znaczne ilości rozpuszczonych radionuklidów (około stukrotnie więcej niż pozwalają normy bezpieczeństwa dla wody pitnej)

W 1946 prokuratorzy radzieccy próbowali wykorzystać raport Komisji Burdenki, by oskarżyć Niemców o ludobójstwo przed Międzynarodowym Trybunałem Wojskowym w Norymberdze. Raport Komisji został włączony do akt sądowych i oskarżyciele radzieccy domagali się, by Trybunał uznał go za dowód niewymagający potwierdzenia, a przesłuchiwanie świadków za zbyteczne. Komunikat Komisji Burdenki, który był wielokrotnie wykorzystywany do celów propagandy politycznej określanej został mianem „kłamstwa katyńskiego

Podaj cegłę to obraz polskiego malarza Aleksandra Kobzdeja namalowany w 1950. Obecnie znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego we Wrocławiu. Stał się symbolem sztuki socrealistycznej, a jego tytuł przeniknął do kultury masowej. Proste czynności uwiecznione na obrazie nabierają symbolicznego wyrazu i wyrażają ideę budowy fundamentów Polski Ludowej.