Pytania o Turcji

Wysoka Porta, Porta Ottomańska (tur. Bab-ı Ali) – historyczne określenie dworu, rządu lub ogólniej, państwa tureckiego jako całości za panowania sułtanów. Nazwa pochodzi od wielkiej bramy do dzielnicy urzędowej w Stambule, budynku, w którym mieściła się siedziba wielkiego wezyra. Od tego określenia pochodzi także nazwa elitarnej straży sułtana — Jeźdźców Wysokiej Porty.

Wan (tur. Van Gölü) – bezodpływowe, słone jezioro leżące na Wyżynie Armeńskiej, największe i najgłębsze w Turcji. Jest największym na świecie jeziorem sodowym, silnie zasadowym (pH 9,8). W wodach żyje jeden gatunek ryb – zagrożony wyginięciem endemiczny Chalcalburnus tarichi z rodziny karpiowatych. Na dnie jeziora odkryto największe znane stromatolity – wapienne kolumny o wysokości 40 m utworzone przez sinice. Wysokość lustra wody obecnie wynosi 1640 m n.p.m. Jezioro ma powierzchnię 3755 km². Głębokość średnia wynosi 171 m, a maksymalna - 451 m.

Kızılırmak ("Czerwona Rzeka") – najdłuższa rzeka w Turcji, znana w starożytności jako Halys. Ma około 1355 km długości, uchodzi do Morza Czarnego. Jest ważnym medium w produkcji energii elektrycznej, na jej biegu znajduje się wiele elektrowni wodnych. W rzece żyją m.in. pstrąg tęczowy, sandacz pospolity, lin, sum pospolity. W starożytności stanowiła granicę pomiędzy Azją Mniejszą i resztą Azji. Przy tej rzece toczyła się 28 maja 585 p.n.e. bitwa nad rzeką Halys.

Oko Fatimy - Nazar - pochodzący z Turcji amulet mający chronić przed „złym okiem”. Nazwa nazar jest pochodzenia arabskiego i znaczy tyle co spojrzenie. Amulety nazar wykonuje się najczęściej ze szkła. Mają one formę błękitnej kropli lub tarczy z namalowanymi koncentrycznie okręgami na przemian białymi jasnoniebieskimi i ciemnoniebieskimi. Z tego względu bywają czasem nazywane „błękitnym okiem”.

Pamukkale. Słynie z wapiennych osadów powstałych na zboczu góry Cökelez. Wypływająca z gorących źródeł woda, bogata w związki wapnia i dwutlenek węgla. Pamukkale położone jest na linii pęknięcia skorupy ziemskiej. Były to tereny, na których oddawano cześć Asklepiosowi, Higiei i Apollinowi.

Stambuł – największe miasto Turcji i Europy, liczące 12 000 000 mieszkańców, większe od Moskwy liczącej 10 500 000 mieszkańców. Położone jest w europejskiej części Turcji, nad brzegiem cieśniny Bosfor.

Pismo orchońskie (od nazwy rzeki Orchon) lub orchońsko-jenisejskie, zwane też runami tureckimi lub kök türk (od jednego z ludów tureckich, Kök Turków Niebieskich Turków), względnie pismem starotureckim to najwcześniejszy alfabet turecki. Pierwsze znane napisy datowane są na VIII wiek n.e. Napisy typu orchońskiego zostały odkryte w 1889 roku.

Sipar – tarcza stalowa o kolistym, rzadziej owalnym zarysie, typowa dla krajów wschodnich takich jakich Persja, Turcja lub Indie, gdzie występuje pod nazwą dhal. Tarcza ta miała swoje prototypy już w starożytności, zaczęła występować równolegle z kałkanem, z czasem całkowicie go wypierając. Średnicy 20-60 cm, wypukła z brzegami płaskimi lub zwiniętymi w wałek.

Era Tulipanów (ang: Tulip Era) to okres w historii Turcji trwający od 1718 do 1730 r., kiedy rządził Ahmed III. Czasy te charakteryzowały się zainteresowaniem i zafascynowaniem europejskością. Nazwa pochodzi od wielkiego zainteresowania tulipanami wśród ówczesnej arystokracji. Był to okres odprężenia w stosunkach międzynarodowych, reform ekonomicznych i reorganizacji tureckiej armii.

Sułtanat kobiet to okres w historii Imperium Osmańskiego, trwający od 1530 r. przez ok. 130−150 lat, charakteryzujący się dużym wpływem żon i matek sułtanów na politykę państwa. Za początek okresu sułtanatu kobiet uznaje się ślub Sulejmana Wspaniałego z Roksolaną. Roksolana (Aleksandra Lisowska) pochodziła z Królestwa Polskiego, w młodym wieku trafiła do niewoli tureckiej i sułtańskiego haremu. Po przeniesieniu haremu do Pałacu Topkapı w 1541 r. jej wpływ na władcę jeszcze wzrósł.