Bizancjum, obecnie Stambuł – starożytne miasto leżące nad cieśniną Bosfor, łączącą morze Marmara z Morzem Czarnym, nad zatoką Złoty Róg. Powstałe jako kolonia grecka w VII wieku p.n.e. W 324 roku cesarz rzymski Konstantyn I Wielki zdecydował o przemianowaniu miasta na Nowy Rzym później zwanym Konstantynopol, a w 330 roku przeniósł do niego stolicę swojego państwa.