Valetudinarium – wczesna forma obiektów szpitalnych budowanych w obrębie obozów i twierdz rzymskich. Valetudinaria powstawały od czasów Oktawiana Augusta w miejscach największych zgrupowań wojsk rzymskich na granicach imperium. Miały zwykle formę czworobocznego budynku, w którym biegł korytarz z umieszczonymi po bokach salami dla chorych.