Kumran, Qumrān to ruiny starożytnej osady w Izraelu położonej nad brzegiem Morza Martwego. W okresie od połowy II w. p.n.e. do 68 roku n.e. Kumran było siedzibą Esseńczyków, jednego z żydowskich stronnictw religijnych. W okolicznych jaskiniach w latach 1947–1956 znaleziono ponad 900 rękopisów z tego okresu, zwane od nazwy osady rękopisami z Qumran. Badaniem zagadnień związanych z tekstami z Kumran zajmuje się interdyscyplinarna dziedzina zwana qumranologią.