Efekt lotosu to w technologii zjawisko samooczyszczania się powierzchni odkryte po raz pierwszy u roślin z rodzaju lotos. W kulturach wschodnich lotosy są symbolem czystości. Krople wody toczą się po powierzchni liścia (przypominając płynną rtęć) zbierając przy tym zanieczyszczenia. Zjawisko to nazwano właśnie efektem lotosu. Nanotechnolodzy wykorzystując efekt lotosu zaczęli tworzyć farby, dachówki, tkaniny i inne powłoki zdolne do samooczyszczenia na takiej samej zasadzie.