Kordian i cham – powieść Leona Kruczkowskiego z 1932 roku, będąca próbą polemiki z wizją wsi romantyków. Bezpośrednio nawiązuje do dramatu Kordian Juliusza Słowackiego. Tytuł podsunął autorowi Adam Polewka. Kanwą powieści był pamiętnik Kazimierza Deczyńskiego pt. Opis życia wieśniaka polskiego (który został wydany jako Żywot chłopa polskiego na początku XIX stulecia w 1907 roku)