Trzydziestu Tyranów – oligarchiczna komisja narzucona przez Spartę Atenom po ich klęsce w wojnie peloponeskiej latem (w lipcu?) 404 p.n.e. Miała opracować projekt ustroju państwa ateńskiego opartego na "ustroju przodków". Dziesięciu jej członków mianował Teramenes, dziesięciu samozwańczy eforowie (pięciu przodujących prospartańskich oligarchów), a resztę zgromadzenie ateńskich obywateli. Trzydziestka dzieliła się na ekstremistów, na czele których stał Kritias i umiarkowanych, którym przewodził Teramenes.