Bi­zan­cjum - najlepsze ciekawostki

Morze Marmara. Wyspy Książęce to wyspy na Morzu Marmara po anatolijskiej stronie Stambułu. Grupa dziesięciu wysp i dwóch małych skalnych raf. W czasach bizantyjskich służyły za miejsce zsyłki książąt, księży i księżniczek. W czasach Imperium Osmańskiego zsyłano tu członków rodziny sułtana. W starożytności zwano je Demonnesoi – Wyspy Ludu, w Bizancjum – Papadanisia – Wyspy Książąt.

Run Wikingów. Konstantynopol, nazywany przez Wikingów Miklagardem, gościł tysiące Wikingów i Saksonów służących jako najemnicy Gwardii Wareskiej. Słynęli oni z lojalności (w przeciwieństwie do lokalnych żołnierzy, którym cesarz nie ufał) i waleczności, ale także i pijaństwa. Wielokrotnie stawali do walki po stronie Bizancjum, w tym do bitew z Arabami.

Grecki. Terminem Bizancjum określa się Cesarstwo wschodniorzymskie ze stolicą w Konstantynopolu. Głównym językiem wschodnich prowincji Cesarstwa rzymskiego była greka. Jedynie na dworze cesarskim obowiązywała łacina, choć i ten język - w wieku VII n.e. - został oficjalnie zastąpiony greką przez Herakliusza.

Teofano lub Teophano (956 - 991) była księżniczką bizantyńską, żoną cesarza Ottona II. Otton i Teofano mieli razem syna i cztery córki; w tym Matyldę, matkę królowej Polski Rychezy. Teofano była krytykowna za dekadencję; codzienne kąpiele i wprowadzenie w Niemczech zwyczaju noszenia luksusowych szat i biżuterii. Przypisuje jej się wprowadzenie w Europie Zachodniej zwyczaju używania widelca. Kronikarze opisują poruszenie jakie wywołała, gdy zaczęła używać złotego podwójnego szpikulca aby podawać jedzenie do ust, zamiast jeść przy użyciu rąk, jak to było w zwyczaju.

Obie formy są poprawne. Są to formy oboczne.

Mozaika podłogowa. Mapa z Madaby mozaika podłogowa w cerkwi św. Jerzego w Madabie w Jordanii, przedstawiająca mapę Bliskiego Wschodu, pochodząca z okresu bizantyjskiego. Mozaika stanowi najstarsze kartograficzne przedstawienie Ziemi Świętej, z uwzględnieniem Jerozolimy. Pochodzi z VI wieku.

W Przemyślu. Jedna z najstarszych i najcenniejszych gemm na świecie, bizantyjska intaglia z heliotropu, znajduje się w Muzeum Narodowym Ziemi Przemyskiej w Przemyślu. Została znaleziona przypadkowo przez ośmioletnią Ewę Szumańską w 1897 roku w pryzmie żwiru wydobytego z Sanu. Brat dziewczynki sprzedał gemmę swojemu rówieśnikowi Kazimierzowi Osińskiemu, późniejszemu założycielowi muzeum w Przemyślu. Stał się on pierwszym badaczem znaleziska.

Księga Suda cytowana często pod łacińskim tytułem Liber Suda to leksykon bizantyjski z X w. obejmujący ok. 30 tys. haseł, z czego ok. 900 to artykuły rzeczowe, w większości historyczne i literackie. Wobec niedostatku źródeł starożytnych księga stanowi bezcenne i w wielu przypadkach jedyne źródło informacji historycznych. Justus Lipsius flamandzki historyk i filozof nazywał ją "baranem o złotym runie".

Koniuszy. Konstabl, z łac. „comes stabuli” to stopień lub stanowisko w wymiarze sprawiedliwości bądź administracji wielu krajów. Znaczenie pojęcia jest bardzo szerokie i różni się zależnie od okresu historycznego i regionu geograficznego. Tytuł pochodzi od łacińskiego zwrotu comes stabuli oznaczającego urzędnika sprawującego pieczę nad końmi monarchy w Cesarstwie Rzymskim i Cesarstwie Bizantyńskim. Był to odpowiednik polskiego koniuszego.

Cesarzowa Irena. Irena, Irene Sarantapechaina, Irena z Aten, – cesarzowa bizantyńska (797–802), żona Leona IV. Od 780 Irena była regentką przy małoletnim synu Konstantynie VI. W 787, podczas II soboru nicejskiego, przywróciła kult obrazów. Gdy pełnoletni syn objął tron, doszło do trwałego konfliktu o władzę między synem i matką. Ostatecznie cesarzowa doprowadziła do oślepienia go i osadzenia w więzieniu, gdzie zmarł. Ze względu na rolę w walce z ikonoklazmem bywa czczona jako święta na Wschodzie i Zachodzie chrześcijaństwa, choć nie doszło nigdy do jej oficjalnej kanonizacji.