Endemity najtrudniejsze zagadki

Mata Atlântica (z port. las atlantycki) – wąski obszar bujnych lasów na południowo-wschodnim atlantyckim pobrzeżu Brazylii oraz północnej Argentyny, sięgający w głąb lądu do południowo-wschodniego Paragwaju. Uznany za ekoregion przez WWF, objęty ochroną UNESCO jako rezerwat biosfery. Mata Atlântica pokrywa 1 234 000 km². W lesie atlantyckim występuje około 20 000 gatunków roślin i blisko 2200 gatunków ssaków, ptaków (w tym około 200 endemicznych, na zdjęciu Marmozeta złotogłowa ), gadów i płazów; z tych ostatnich 92% gatunków to endemity.

Antylopy modre (Hippotragus leucophaeus) były gatunkiem endemicznym dla Republiki Południowej Afryki. Były dużym gatunkiem ssaka kopytnego, osiągając do 3 m długości ciała, oraz do 1,2 m wys. w kłębie. Ważyła ok. 160 kg. Sierść antylopy była krótka o delikatnym jasnoniebieskim połysku, zanikającym po śmierci zwierzęcia. Wskutek polowań osadników ssak wyginął ok 1800 roku.

Fossa madagaskarska jest endemitem, osiąga długość do 85cm i posiada ogon o zbliżonej długości. Gatunek został sportretowany w animowanym filmie ,,Madagaskar" jako czarny charakter, ale w odróżnieniu od filmowej rzeczywistości fossy nie polują w stadach, są silnie terytorialne i wykazują agresję w okresie godowym.

Dudek wielki (Upupa antaios) to gatunek wymarłego ptaka z rodziny dudków, znanego jedynie z niekompletnego szkieletu. Był gatunkiem endemicznym Wyspy Świętej Heleny (terytorium zamorskie Wielkiej Brytanii). Niekompletny szkielet znaleziony w 1975 r. przez amerykańskiego paleontologa Storrsa L. Olsona posłużył do opisania gatunku. Wymarł przypuszczalnie krótko po odkryciu wyspy w 1502 roku.

Warzucha polska (Cochlearia polonica) to gatunek rośliny z rodziny kapustowatych. Warzucha polska jest endemitem polskim, powstałym skokowo w wyniku poliploidyzacji diploidalnego taksonu wyjściowego. Warzucha polska rosła kiedyś jedynie w rejonie Pustyni Błędowskiej i Olkusza. Cały obszar jej pierwotnego występowania wynosił kilka kilometrów kwadratowych. Roślina introdukowana na kilku stanowiskach objęta jest w Polsce ochroną ścisłą. Chroniona jest także konwencją berneńską i dyrektywą siedliskową.

Zięba Darwina (Geospiza septentrionalis) z wyspy Wolf, pije krew innych ptaków, głównie głuptaków galapagoskich; zjada także ich jaja. Przyczyną tego zachowania jest bardzo suchy klimat wyspy i brak słodkiej wody. Są one używane jako przykład tego, jak potomkowie jednego przodka mogą ewoluować, dostosowując się do odmiennych warunków na różnych wyspach.

Nornik tatrzański, darniówka tatrzańska (Microtus tatricus) – gatunek gryzonia z rodziniy chomikowatych, występujący endemicznie w Karpatach – głównie w Tatrach. Nornik tatrzański jest karpackim endemitem. Obecnie zasięg jego występowania obejmuje izolowane, najwyżej położone partie Karpat, a całkowity obszar występowania wynosi tylko około 840 km².

Marmozeta lwia to gatunek południowoamerykańskiej małpy szerokonosej. Zamieszkuje lasy deszczowe południowo-wschodniej Brazylii. Małpy te porozumiewają się ze sobą między innymi za pomocą zapachów; zapachem między innymi znakują miejsca zasobne w owoce. Młodymi opiekuje się ojciec, mimo że samica je karmi. Ojciec i starsze rodzeństwo dzielą się z młodym również upolowaną zdobyczą. Mogą je nosić wszyscy członkowie grupy, a podczas podróży noszone są zazwyczaj przez osobniki inne niż ich matka, co pozwala jej zaoszczędzić energię.