Endemity 10 najtrudniejszych zagadek

Mata Atlântica (z port. las atlantycki) – wąski obszar bujnych lasów na południowo-wschodnim atlantyckim pobrzeżu Brazylii oraz północnej Argentyny, sięgający w głąb lądu do południowo-wschodniego Paragwaju. Uznany za ekoregion przez WWF, objęty ochroną UNESCO jako rezerwat biosfery. Mata Atlântica pokrywa 1 234 000 km². W lesie atlantyckim występuje około 20 000 gatunków roślin i blisko 2200 gatunków ssaków, ptaków (w tym około 200 endemicznych, na zdjęciu Marmozeta złotogłowa ), gadów i płazów; z tych ostatnich 92% gatunków to endemity.

Antylopy modre (Hippotragus leucophaeus) były gatunkiem endemicznym dla Republiki Południowej Afryki. Były dużym gatunkiem ssaka kopytnego, osiągając do 3 m długości ciała, oraz do 1,2 m wys. w kłębie. Ważyła ok. 160 kg. Sierść antylopy była krótka o delikatnym jasnoniebieskim połysku, zanikającym po śmierci zwierzęcia. Wskutek polowań osadników ssak wyginął ok 1800 roku.

Fossa madagaskarska jest endemitem, osiąga długość do 85cm i posiada ogon o zbliżonej długości. Gatunek został sportretowany w animowanym filmie ,,Madagaskar" jako czarny charakter, ale w odróżnieniu od filmowej rzeczywistości fossy nie polują w stadach, są silnie terytorialne i wykazują agresję w okresie godowym.

Dudek wielki (Upupa antaios) to gatunek wymarłego ptaka z rodziny dudków, znanego jedynie z niekompletnego szkieletu. Był gatunkiem endemicznym Wyspy Świętej Heleny (terytorium zamorskie Wielkiej Brytanii). Niekompletny szkielet znaleziony w 1975 r. przez amerykańskiego paleontologa Storrsa L. Olsona posłużył do opisania gatunku. Wymarł przypuszczalnie krótko po odkryciu wyspy w 1502 roku.

Warzucha polska (Cochlearia polonica) to gatunek rośliny z rodziny kapustowatych. Warzucha polska jest endemitem polskim, powstałym skokowo w wyniku poliploidyzacji diploidalnego taksonu wyjściowego. Warzucha polska rosła kiedyś jedynie w rejonie Pustyni Błędowskiej i Olkusza. Cały obszar jej pierwotnego występowania wynosił kilka kilometrów kwadratowych. Roślina introdukowana na kilku stanowiskach objęta jest w Polsce ochroną ścisłą. Chroniona jest także konwencją berneńską i dyrektywą siedliskową.

Nornik tatrzański, darniówka tatrzańska (Microtus tatricus) – gatunek gryzonia z rodziniy chomikowatych, występujący endemicznie w Karpatach – głównie w Tatrach. Nornik tatrzański jest karpackim endemitem. Obecnie zasięg jego występowania obejmuje izolowane, najwyżej położone partie Karpat, a całkowity obszar występowania wynosi tylko około 840 km².

Zięba Darwina (Geospiza septentrionalis) z wyspy Wolf, pije krew innych ptaków, głównie głuptaków galapagoskich; zjada także ich jaja. Przyczyną tego zachowania jest bardzo suchy klimat wyspy i brak słodkiej wody. Są one używane jako przykład tego, jak potomkowie jednego przodka mogą ewoluować, dostosowując się do odmiennych warunków na różnych wyspach.

Marmozeta lwia to gatunek południowoamerykańskiej małpy szerokonosej. Zamieszkuje lasy deszczowe południowo-wschodniej Brazylii. Małpy te porozumiewają się ze sobą między innymi za pomocą zapachów; zapachem między innymi znakują miejsca zasobne w owoce. Młodymi opiekuje się ojciec, mimo że samica je karmi. Ojciec i starsze rodzeństwo dzielą się z młodym również upolowaną zdobyczą. Mogą je nosić wszyscy członkowie grupy, a podczas podróży noszone są zazwyczaj przez osobniki inne niż ich matka, co pozwala jej zaoszczędzić energię.