Sudety najtrudniejsze zagadki

Ślęża w czasie zlodowacenia południowopolskiego była szczytem wznoszącym się ponad powierzchnię lądolodu.

Sanktuarium Marii Śnieżnej (Sanktuarium Matki Bożej Przyczyny Naszej Radości „Maria Śnieżna”) zostało postawione w XVIII wieku na szczycie Góry Iglicznej w Masywie Śnieżnika. Znajduje się w przywieziona z Austrii drewniana figura Matki Bożej Śnieżnej. Pierwotnie umieszczona pod jednym z drzew, za sprawą przetrwania potężnej wichury oraz cudownych uzdrowień stała się obiektem kultu, w wyniku czego zbudowano sanktuarium.

Wybitność szczytu czyli minimalna deniwelacja względna (w skrócie MDW) to liczba określająca, na ile szczyt wyróżnia się ze swojego otoczenia. Wbrew pozorom najwybitniejsze szczyty Polski nie znajdują się w Tatrach, a są nimi kulminacje Sudetów (Śnieżka, 1202 m ponad wyżynami) i Beskidów (Babia Góra, 1075 m). Najwyższy i najwybitniejszy szczyt Tatr (Gerlach na zdjęciu, wybitność 2355 m) i kolejne 4 wybitne szczyty (Bystra, Łomnica, Hawrań, Krywań) leżą na terytorium Słowacji.

Góry Ryfejskie są dawną nazwą Sudetów - pasma górskiego oddzielającego ziemie dzisiejszej Polski i Czech. Polacy jeszcze w XVII wieku używali czasami tej nazwy, jako zamiennika wobec czeskiego miana Gór Czeskich. Pierwsze wzmianki w historii, które używają tej nazwy pochodzą ze starożytnej Grecji. Żyjący w okresie 550-475 p.n.e. Hekatajos z Miletu w swoim dziele "Ges Periodos" opisał lud Hiperborejczyków, zamieszkujący tereny pomiędzy górami Ryfejskimi a oceanem Atlantyckim. Przypuszcza się, że nazwa pochodzi ona od łacińskiego słowa "rhipaeus" oznaczającego "burzliwy".

Waligóra, najwyższy szczyt Gór Wałbrzyskich, jest oddalona kilka kilometrów od granicy. Pozostałe wymienione szczyty są najwyższe w swoich pasmach i leżą na grzbietach granicznych.

Jaskinia Niedźwiedzia to najdłuższa (około 4,5 km) i posiadającą największą deniwelację jaskinia całych Sudetów. Położona jest w Masywie Śnieżnika, w pobliżu wsi Kletno. Została odkryta podczas eksploatacji kamieniołomu marmuru w 1966 r. Korytarze jaskini pokrywają liczne i zróżnicowane formy naciekowe – okazałe stalaktyty, stalagmity, stalagnaty, kaskady, kopuły, misy martwicowe oraz draperie.

Wysoka Kopa (1126 m n.p.m.) to najwyższy szczyt Gór Izerskich. Należy do Korony Gór Polskich. Zbudowana jest z granitów, gnejsów i łupków. Partie wierzchołka porośnięte są łąkami subalpejskimi z interesującymi gatunkami roślin (arcydzięgiel litwor, gęsiówka Hallera, zawilec narcyzowy). Szczyt bardzo często przykrywają chmury, a pokrywa śnieżna utrzymuje się aż do maja.

Sudety można podziwiać na terenie trzech państw: Polski, Czech i Niemiec. Najwyższym ich szczytem jest Śnieżka (1603 metry) położona w województwie dolnośląskim. Sudety dzielą się na Sudety Zachodnie, Środkowe i Wschodnie. Nazwa Sudety pochodzi z II w. n.e. Po raz pierwszy użyto jej w Grecji (zrobił to astronom Klaudiusz Ptolemeusz, autor ''Wstępu do geografii''), umieszczając ją na mapie Germanii Wielkiej i Sarmacji.