Pytania o mózgu

Kora mózgu – najbardziej zewnętrzna struktura mózgu człowieka i niektórych innych grup kręgowców. Składa się z ciał komórek nerwowych (stanowi więc część istoty szarej układu nerwowego). człowieka jej grubość wynosi 2–4 mm, a powierzchnia 2500 cm².

Mózg składa się w 80 procentach z wody, dlatego odwodnienie całego organizmu może powodować poważne uszkodzenia w mózgu. Stosunkowo dużo wody, około 70 procent zużywają mięśnie, wątroba i płuca. Mózgi wszystkich gatunków składają się głównie z dwóch szerokich klas komórek: neuronów i komórek glejowych.

Ludzki móżdżek nie inicjuje ruchu, ale uczestniczy w jego koordynacji, zapewnia precyzję i odpowiedni czas wykonywania ruchu. Otrzymuje informacje wejściowe z narządów zmysłów przez rdzeń kręgowy i z innych części mózgu oraz integruje je, umożliwiając precyzyjnie zgraną aktywność ruchową.

Układ limbiczny układ struktur korowych i podkorowych mózgu, biorący udział w regulacji zachowań emocjonalnych. Pierwotnie był kojarzony wyłącznie ze zmysłem węchu. Za część struktury układu limbicznego jest uznawany jeden z płatów kresomózgowia (łac. telencephalon) – płat brzeżny (inaczej płat rąbkowy lub płat limbiczny.

Neandertalczycy mieli dużą pojemność czaszki (1.600 cm3), która była większa niż u współczesnych ludzi. W porównaniu z ludźmi współczesnymi, neandertalczycy mieli krótsze nogi i większe ciała - była to prawdopodobnie adaptacja do zachowania ciepła w zimnym klimacie. Większe oczodoły sugerują, że ich wzrok mógł być lepszy niż wzrok współczesnych ludzi

Jądro pasma samotnego jako część mózgowia odgrywa istotną rolę w funkcjonowaniu zmysłu smaku. Poprzez środkową część jądra przebiega szlak samotny, zawierający włókna aferentne z nerwu twarzowego, nerwu językowo-gardłowego oraz nerwu błędnego, które przekazują doń informacje czuciowe smaku. Jądro pasma samotnego należy do najstarszych części mózgowia. Jego obecność stwierdza się u wszystkich ssaków.

Oś jelitowo-mózgowa odnosi się do sygnalizacji biochemicznej zachodzącej pomiędzy przewodem pokarmowym i układem nerwowym. Flora bakteryjna jelit komunikuje się z centralnym układem nerwowym (OUN) w ramach szlaków nerwowych. Liczne badania naukowe wskazują, że mikroflora jelitowa jest zaangażowana w regulację lęku, bólu, zaburzeń funkcji poznawczych oraz nastroju człowieka.

Glej stanowi obok neuronów drugi składnik tkanki nerwowej. Według szacunków jest go ok. 10 razy więcej niż neuronów. Współtworzy on barierę krew-mózg, reguluje rytm dobowy (produkuje adenozynę) buduje osłony mielinowe neuronów i syntezuje enzymy odpowiedzialne za produkcję neuroprzekaźników. Wypustki komórek glejowych tworzą sieć rurek, przez które płyn mózgowo-rdzeniowy pozbywa się toksyn, a wśród nich beta-amyloidu, białka, którego złogi tworzą płytki starcze niszczące neurony. Glej przetwarza dane ok. 10.000 razy wolniej niż neurony, lecz tym samym lepiej utrwalają się informacje w pamięci.

Wyróżniamy trzy części móżdżku: móżdżek stary – odpowiedzialny za równowagę i koordynację ruchów gałek ocznych, móżdżek dawny– odpowiedzialny za koordynację ruchową oraz móżdżek nowy – odpowiedzialny za planowanie ruchów i napięcie mięśni. Móżdżek dawny (nazywany czasem móżdżkiem rdzeniowym) jest ewolucyjnie najstarszy, móżdżek stary (nazywany też móżdżkiem przedsionkowym) rozwinął się później w toku ewolucji, zaś najnowszym nabytkiem jest móżdżek nowy. W móżdżku znajdują się GABA-nergiczne komórki Purkiniego.

Podwzgórze stanowi brzuszną część międzymózgowia. Waży ok. 4 gramów i stanowi 1% objętości mózgu. Podwzgórze bierze udział min. w regulacji nawodnienia organizmu, (poprzez wazopresynę powodującą resorpcję wody z moczu), pobieraniem pokarmu, temperatury ciała (np. pocenie się lub dreszcze), cyklu snu i czuwania, stymuluje wydzielanie prolaktyny (peptyd PRH, blokowany przez dopaminę), tyreotropiny, hormonów wzrostu, gonadotropin (poprzez GnRH) i wielu innych hormonów. Odpowiada także za wydzielanie oksytocyny i wazopresyny odpowiadających za np. tworzenie więzi między matką a dzieckiem.