Starożytna Sparta - pytania

Sparta – znaczące miasto-państwo (polis) starożytnej Grecji. Państwo nazywało się właściwie Lacedemon, a Sparta była jego stolicą nad rzeką Eurotas w Lakonii, na południowo-wschodnim Peloponezie. Rzeka dostarczała ryb i wody, obecna nazwa to Ewrotas. Początki Sparty ustala się na XII-XI wiek p.n.e., kiedy Dorowie zaczęli się osiedlać w Lakonii.

Geruzja, rada starszych (gr. γέρων „stary, starzec”) – w starożytnej Sparcie, główny organ władzy w oligarchii spartańskiej. W jej skład wchodziło dwóch królów oraz 28 starszych obywateli – gerontów. Byli oni wybrani przez Zgromadzenie Ludowe z grona obywateli powyżej 60. roku życia. Najczęściej należeli do warstwy najbogatszych. Swą funkcję sprawowali dożywotnio.

Spartanie zostawali żołnierzami w wieku 20 lat, obywatelami w wieku 30 lat, a w wieku 60 lat przechodzili na emeryturę. Mężczyźni ciężko trenowali, by zostać wojownikami spartańskiej armii. 8. Sparta miała swój własny system rządów, który bardzo różnił się od innych państw miejskich. Po przejściu do koszar młodzież była grupowana w struktury o charakterze wojskowym .

Apella (gr. Ἀπέλλα) – zgromadzenie ludowe, Spartan po ukończeniu 30 lat w starożytnej Sparcie. Zebrani nie mieli prawa dyskusji – w przeciwieństwie do Aten nie funkcjonowała zasada isegorii, a Spartanie jedynie przyjmowali lub odrzucali wnioski geruzji i eforów, bez możliwości wprowadzenia poprawek. Kompetencje apelli zakreślił akt nazywany Wielką Rhetrą.

Wielka Rhetra – pochodzący z archaicznej Sparty (prawdopodobnie z VIII/VII w. p.n.e.) dokument, określający ustrój państwa spartańskiego. Autorem tego zbioru praw miał być legendarny reformator i prawodawca spartański Likurg. Datowanie tego dokumentu nastręcza historykom wielu problemów. Punktem odniesienia jest tu analiza językowa – Rhetrę, napisaną niezwykle starą greką, cytuje w "Żywocie Likurga" Plutarch; odwołania do jej treści występują także w poezji Tyrtajosa, spartańskiego poety lirycznego z VII wieku p.n.e.

Periojkowie byli pozbawieni praw politycznych, byli jednak niezależnymi ekonomicznie ludźmi wolnymi. Periojkowie mieli obowiązki wojskowe i uczestniczyli w wyprawach wojennych wraz z spartańskimi hoplitami[1]. W oficjalnych dokumentach spartiatów oraz periojków określano mianem Lacedemończyków.