The Mpemba effect, is the observation that, in some circumstances, warmer water can freeze faster than colder water. There have been reports of similar phenomena since ancient times, although with insufficient detail for the claims to be replicated.

Fenomen ten, niezgodny z intuicyjnymi przewidywaniami, opisywali w swoich pracach m.in. Arystoteles i Kartezjusz. W czasach nowożytnych zjawisko to zostało po raz pierwszy zaobserwowane w Tanzanii przez ucznia szkoły średniej Erasto B. Mpembę w 1963 roku. Zauważył on, że podgrzana mieszanina do robienia lodów zamarza szybciej niż schłodzona.

Der Mpemba-Effekt bezeichnet das Phänomen, bei dem unter bestimmten Bedingungen vormals heißes Wasser schneller Eiskristalle bildet als zuvor kaltes Wasser. Benannt wurde der Effekt nach seinem „Wiederentdecker“ (1963), dem tansanischen Schüler Erasto B. Mpemba.