10 najtrudniejszych zagadek geo­lo­gicz­nych

Krater Silverpit to przykryta osadami morskimi formacja znajdująca się na dnie Morza Północnego w pobliżu wschodniego wybrzeża Wielkiej Brytanii. Został odkryty w roku 2002 podczas poszukiwania ropy naftowej. Niektórzy naukowcy uważają, że powstał on na skutek uderzenia w powierzchnię Ziemi ciała niebieskiego, ale zaproponowano również inne hipotezy.

Wbrew powszechnym wyobrażeniom rozpowszechnionym przez Hollywood, kratery wulkanów są zazwyczaj "suche", a jeziora lawowe występują tylko w kilku wulkanach. Są to: Ambrym, Erebus, Erta Ale, Kīlauea, Masaya, Mount Michael, Nyiragongo i Yasur. Jeziora lawowe są stosunkowo nietrwałe i rzadko utrzymują się więcej niż kilkadziesiąt lat, jednak mimo przerw w ośmiu wulkanach występują one dość regularnie.

Diament Hope pochodzi z Golkondy w Indiach. Został przywieziony do Francji w 1668 r. i kupił go król Francji Ludwik XIV. Był to wtedy błękitny diament o masie 112 karatów, a oszlifowanie zmniejszyło jego masę do 67 karatów. Ludwik XVI dał klejnot do noszenia Marii Antoninie. W 1830 r. został kupiony przez bankiera Henry'ego Philipa Hope'a, który nazwał go swoim nazwiskiem. Diamentowi przypisuje się moc przynoszenia nieszczęścia kolejnym właścicielom.

Tambora to wulkan znajdujący się w Indonezji, na wyspie Sumbawa. Jego erupcja w 1815 roku była najpotężniejszą erupcją wulkaniczną w zarejestrowanej historii i jedną z najsilniejszych w holocenie. Wyrzuciła ona do atmosfery 160-213 kilometrów sześciennych skał. Popiół wulkaniczny rozprzestrzenił się po całym świecie obniżając globalne temperatury. Z tego powodu rok 1816 został nazwany Rokiem Bez Lata. Erupcja ta miała siłę 7 w skali VEI.

Struktura Kalb ar-Riszat w Mauretanii, znana także jako Oko Sahary, przez długi czas uważana była za efekt uderzenia meteorytu. Jednak dokładne badania nie wykazały żadnych śladów metamorfizmu uderzeniowego. Obecnie uznawana jest za pozostałości niedoszłego wulkanu. Struktura o średnicy 40 kilometrów jest doskonale widoczna z satelity.

Karpaty ciągną się przez terytoria aż ośmiu krajów: Austrii, Czech, Polski, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Rumunii i Serbii. Najwyższy ich szczyt, Gerlach, ma 2655 metrów wysokości. Do Karpat należą również min. Góry Fogarskie położone na terenie Rumunii, a także Góry Tokajsko-Slańskie (Węgry i Słowacja). Ciekawostka - zajmują one aż 71,7 procent całkowitej powierzchni Słowacji!

Hadal lub ultraabisal – najgłębsza strefa występująca w oceanach. Zaczyna się od głębokości 6000 metrów, obejmuje głównie rowy oceaniczne. Nazwę na cześć Hadesu, podziemnego świata w mitologii greckiej nadał w 1956 r. słynny duński oceanograf Anton Bruun. Znane są 33 rowy oceaniczne i 13 głębokie niecki zaliczane do hadalu. Hadal stanowi mniej niż 0,25% dna morskiego na świecie.

Około 14000 lat temu Wielka Brytania była przyłączona do Irlandii, a 8,000 lat temu była przyłączona do kontynentu pasem niskich mokradeł prowadzących do dzisiejszej Danii i Holandii. Wielka Brytania stała się wyspą pod koniec ostatniego glacjału, kiedy poziom morza wzrósł z powodu topnienia lodowców a następnie izostatycznego odbicia skorupy ziemskiej w północnej Europie.

Żelazo to główny składnik jądra Ziemi, zarówno wewnętrznego, jak i zewnętrznego. W relatywnie cienkiej skorupie ziemskiej dominuje zaś tlen, żelazo znajduje się na czwartym miejscu.

Sable to leżąca na szelfie kontynentalnym morena czołowa, która wskutek wzrostu poziomu oceanu uległa częściowemu zatopieniu. Częste mgły, gwałtowne burze i liczne płycizny wokół niej sprawiają, że rozbiło się w tym rejonie już ponad 350 statków.